روانشناسی : رشد كودك پيش‌دبستاني
۱۳۹۹/۱۲/۰۶
در طي فرآيند رشد شناختي، كودك به تدريج مهارتهاي لازم براي يادگيري و درك تجارب جديد را مي‌‌آموزد. ذر این مطلب ابعاد مختلف این رشد را مورد بررسی قرار میدهیم ...
الف ـ رشد شناختي
در طي فرآيند رشد شناختي، كودك به تدريج مهارتهاي لازم براي يادگيري و درك تجارب جديد را مي‌‌آموزد. با پيشرفت تكلم، كودك تعامل بيشتري با محيط پيدا مي‌‌كند. وي هر روز از طريق بازي، تماشاي تلويزيون و مشاهده اطراف خود اطلاعاتي به دست مي‌‌آورد. وي بتدريج به كمك كلمات و نشانه‌ها به حل مسائل و ابراز افكار و احساسات خود مي‌‌پردازد و با پرسشهاي مختلف به سراغ شما مي‌‌آيد، او با كسب اطلاعات جديد، به صورت مداوم درك خود را از دنياي اطرافش ساماندهي مي‌‌كند.كودك در سن پيش‌دبستاني، دنيا را همانند يك فرد بزرگسال نمي‌‌‌بيند، در طي صحبت با وي بايد به ياد داشته باشيد كه وي نگرش‌ها و دريافتهاي متفاوتي از شما دارد. به همين علت بايد تلاش نماييد كه در سطح ادراك و شناخت وي با او گفتگو كنيد.
كمك به يادگيري و رشد شناختي كودك
كودك در سنين پيش‌دبستاني، بسيار كنجكاو است. وي ممكن است هر روز دهها پرسش را با شما مطرح كند. بكوشيد پاسخهايتان، ساده و در حد درك كودك باشد. تشويق كودك به فكر كردن در باره موضوعات مختلف و فرصت دادن به وي براي ابراز نظر خود، مي‌‌تواند اعتماد او را به خود بيشتر كند.هدف، يافتن پاسخ درست نيست بلكه تشويق كودك به انديشيدن و تفكر است. بنابراين تلاش وي را تحسين كنيد و پيشرفتهاي او را هر چند كوچک تر غيب نماييد.
ب ـ رشد هيجاني
پس از هيجانات اوليه مانند شادي و غم و ترس، با رشد كودك بتدريج دامنه وسيعتري از هيجانات بارز مي‌‌شوند. كودك در سنين پيش دبستاني هيجانات پيچيده تري مانند احساس گناه، شرم و خجالت را ابراز مي‌‌كند. در اين زمان وي مهارت بيشتري در تكلم بدست آورده و براي ابراز احساسات به جاي حركات فيزيكي از كلمات استفاده مي‌‌كند. كودك ممكن است در نامگذاري احساسات خود مشكل داشته باشد. به علاوه كودك در اين سنين در برخورد با احساسات منفي شديد ممكن است دچار سردرگمي و ترس شده، قادر به كنترل اين هيجانات نباشد. بنابراين كودكان براي شناخت درست احساسات و نيز براي كنار آمدن با احساسات منفي و دشوار نياز به حمايت و ياري والدين دارند.
كمك به رشد هيجاني كودك
كودكان بايد بدانند كه هيجاناتشان واقعي و قابل قبول هستند، فقط بايد به شيوه‌اي درست ابراز شوند. بنابراين در باره احساسات و هيجانات مختلف با كودك خود صحبت كنيد. مثلاً مي‌‌توانيد تصاويري از مجلات را تهيه كرده و در باره احساسات افراد در موقعيتهاي مختلف با وي گفتگو كنيد.
براي كودكتان تصاويري از صورتهاي ساده با احساسات مختلف بكشيد و به او كمك كنيد. هر يك از هيجانات را نامگذاري كرده و براي هر يك داستاني بسازد. در صورتش كه كودك احساسات منفي خود را ابراز كند، احساسات كودك را تأييد كنيد و براي مواجهه با آن، راه حل‌‌هايي به وي پيشنهاد كنيد.
تعيين حد و مرز براي كودك به او كمك مي‌‌كند دريابد چه رفتاري قابل قبول و چه رفتاري غيرقابل قبول است. مثلاً مي‌‌توانيد به او بگوييد: «وقتي عصباني هستي، مي‌‌تواني با من حرف بزني و بگويي عصباني هستي، اما اجازه نداري كسي را بزني يا وسايلت را پرت كني.»
به ياد داشته باشيد شما الگوي اصلي رفتار كودكتان هستيد، بنابراين در باره احساسات خود با كودك صحبت كنيد و هيجانات را به صورتي مناسب ابراز كنيد. زماني كه فرزندتان توانست احساس خود را بيان كند بدون اين كه كنترل خود را از دست بدهد، حتماً او را تشويق كنيد.
ج ـ رشد اخلاقي
كودك در سنين پيش‌دبستاني، تمايل شديدي به تأييد شدن توسط والدين دارد. او مي‌‌خواهد بچه خوبي باشد تا پدر و مادر به او محبت كنند. بسياري از رفتارهاي كودك در اين سنين به فرآيند تكاملي وي مربوط است نه غيراخلاقي بودن شخصيت وي. كودك در اين سنين خود محور بوده، كنترل تكانه‌ها برايش دشوار است.بتدريج با تلاش والدين در تعيين قوانين روشن و ثابت در منزل مانند «خشونت، كتك زدن و گاز گرفتن ممنوع است» كودك به نوعي آگاهي دست مي‌‌يابد و مجموعه‌اي از عادتهاي دروني در وي شكل مي‌‌گيرد كه بنيان اخلاقي كودك را مي‌‌سازد. شيوه برخورد والدين با رفتارهاي كودك و نيز طرز رفتار آنان با ديگران، راهنماي كودك در اين فرآيند است. در ابتدا كودك براي جلب رضايت والدين و تأييد آنان از قوانين تبعيت مي‌‌كند و سرانجام اين قانونها تبديل به اصول اخلاقي دروني شده و جزيي از شخصيت وي خواهد بود.
كمك به رشد اخلاقي كودك
تعيين مرزها و قوانين رفتاري را به صورتي يكنواخت و پيگيرانه دنبال كنيد. اجراي قوانين اصلي بايد در مكانهای ديگر مثلاً در مهماني يا مكانهاي عمومي نيز علاوه بر منزل پيگيري شود. به ياد داشته باشيد كودك همراه با آموختن پيروي از قوانين نياز به شنيدن توضيحاتي در مورد بعضي از قوانين خاص دارد و مثلاً اين كه چرا كتك زدن ديگران ممنوع است يا اين كه گفتن كلمات زشت به ديگران چه احساسي در آنها به وجود مي‌‌آورد. اين گفتگوها بهتر است بدون ارتباط با كار بد كودك صورت گيرد توضيحات در حد فهم و درك كودك بوده و خيلي مفصل و طولاني نباشند. افزون بر استفاده از پيامدهاي غايب براي مواردي كه قوانین توسط كودك ناديده گرفته مي‌‌شوند حتماً به رفتارهاي مطلوب كودك هم توجه و آنها را تشويق نماييد. به خاطر داشته باشيد كه شما الگوي رفتاري كودكتان هستيد بنابراين طوري رفتار كنيد كه مي‌‌خواهيد فرزندتان رفتار نمايد.او به كاري كه شما انجام مي‌‌دهيد، بيشتر توجه مي‌‌كند تا به آنچه كه به وي مي‌‌گوييد. بنابراين اگر دوست داريد فرزندتان به ديگران احترام بگذارد به خود و كودكتان احترام بگذاريد.
امکان نظردهی تنها برای دانش‌آموزان فعال می‌باشد، در صورت نیاز به ارتباط با مجتمع می‌توانید از بخش تماس با ما اقدام کنید.
